Droga męczarni
Niewykluczone, że Droga Krzyżowa Wojciecha Łuki, to najmniejszy całościowy i syntetyczny wytwór artystyczny „drogi przez mękę” – szlak/ciąg komunikacyjny na terenie Starego Miasta Jerozolimy od dziedzińca Piłata na wzgórze Golgoty/Calvarii, more maiorum – zgodnie ze zwyczajami przodków – arena ukrzyżowania Chrystusa wcześniej/obecnie życie codzienne.
In summa – razem – czternaście mikroskopijnych stacji Drogi Krzyżowej zdecydowanie kwalifikuje się do wyjątkowo czarujących i szczególnie okazałych bez wątpienia dzieł sztuki.
Na masowej stronicy nakazanej przepisami publikowanej w sieci globalnej prezentujemy eksponaty codziennego percypowania znajdujące się w obrębie nieruchomości Muzeum Miniaturowej Sztuki Profesjonalnej Henryk Jan Dominiak w Tychach. Interesujące arcydzieła definiuje się jako mienie ruchome stałej ekspozycji Działu Malarstwa Rysunku Grafiki.
Droga Krzyżowa – 14 pasji
I stacja.
RYS138 Pana Jezusa na śmierć skazują. 1,46 x 1,47 cm.
II postój.
RYS139 Pan Jezus bierze krzyż. 1,46 x 1,46 cm.
III przystanek.
RYS140 Pan Jezus upada pod krzyżem. 1,46 x 1,47 cm.
IV przestój.
RYS141 Matka Boska spotyka Pana Jezusa. 1,46 x 1,46 cm.
V pauza.
RYS142 Szymon pomaga Panu Jezusowi. 1,46 x 1,46 cm.
VI przerwa – katusze.
RYS143 Weronika ociera twarz Panu Jezusowi. 1,46 x 1,47 cm.
VII zastopowanie – droga ciernista.
RYS144 Pan Jezus upada drugi raz. 1,46 x 1,46 cm.
VIII zakotwiczenie – godne uwagi męczeństwo.
RYS145 Pan Jezus spotyka płaczące niewiasty. 1,47 x 1,47 cm.
IX stacyjka – męka pańska.
RYS146 Pan Jezus upada trzeci raz. 1,46 x 1,46 cm.
X zatrzymanie – golgota.
RYS147 Z Pana Jezusa zdejmują szaty. 1,46 x 1,46 cm.
XI ustanie – kalwaria.
RYS148 Pana Jezusa przybijają do krzyża. 1,46 x 1,46 cm.
XII zastój – gehenna.
RYS149 Pan Jezus na krzyżu umiera. 1,46 x 1,46 cm.
XIII parking – korona cierniowa.
RYS150 Ciało Pana Jezusa zdejmują z krzyża. 1,46 x 1,46 cm.
XIV skończenie.
RYS151 Pan Jezus leży w grobie. 1,46 x 1,46 cm.
1. Dział malarstwa rysunku i grafiki
Źródła opisów i cytaty
Skarbczyk modlitw i pieśni – Katowice 1990 Księgarnia Św. Jacka – strona od 159 do 164.
Wielka Encyklopedia Powszechna PWN – Warszawa 1968.
Droga Krzyżowa ściśle biorąc w publikacjach ogólnodostępnych
Włącznie z Dziennik Zachodni – Wiadomości – Miniaturowa Droga Krzyżowa w Muzeum … – Jolanta Pierończyk 15 kwietnia 2022.
Zupełnie inne prace Wojciecha Łuki w naszej kolekcji – per exemplum – na przykład:
Malarstwo olejne – miniaturowe
MAL101 Bitwa pod Racławicami 2023, 13,20 x 7,70 cm.
Rysunek tuszem czarnym na papierze – miniaturowy
RYS116 Ukrzyżowany 2015, 3,20 x 3,18 cm.
RYS117 Elegant 2015, 2,90 x 2,28 cm.
RYS118 Florysta 2015, 3,28 x 3,15 cm.
RYS119 Królowa 2015, 3,50 x 3,50 cm.
RYS120 Król 2015, 3,40 x 3,19 cm.
RYS121 Ryba 2015, 3,40 x 4,65 cm.
RYS122 Zatrute jabłko 2015, 3,40 x 2,61 cm.
RYS123 Polot 2015, 3,40 x 3,65 cm.
RYS124 Jak lała husaria 2015, 4,10 x 2,71 cm.
RYS125 Elokwencja 2015, 3,80 x 3,78 cm.
RYS138 I STACJA – Pana Jezusa na śmierć skazują 2021, 1,46 x 1,47 cm.
RYS139 II STACJA – Pan Jezus bierze krzyż 2021, 1,46 x 1,46 cm.
RYS152 Ikona Obiecany Mesjasz 2021, 1,46 x 1,31 cm.
RYS153 Ikona Jezus zgorzkniały 2021, 1,46 x 1,40 cm.
RYS154 Ikona Jezus Pantokrator 2021, 1,46 x 1,46 cm.
RYS155 Ikona Jezus Chrystus największy Kapłan 2021, 1,46 x 1,46 cm.
RYS156 Ikona Syn Boży lamentacyjny 2021, 1,46 x 1,40 cm.
Golgota/Γολγοθᾶ/ܓܓܘܠܬܐ, Góra Calvaria/czaszka w tekście łacińskim/kiedyś lekt ojczysty Rzymian, bezsprzecznie stwardniałe i skaliste wzgórze niedaleko Jerozolimy. Niegdyś miejsce ukrzyżowania Chrystusa, jak naświetla Ewangelia, strefa ogarnięta ze wszystkich stron jedynym w swoim rodzaju kultem. Cesarz rzymski w latach 306-337, Konstantyn I Wielki, który przeniknął na wskroś prawosławiem/trzecią co do wielkości chrześcijańską wspólnotą wyznaniową, wzniósł tu w 326 roku Bazylikę Grobu Pańskiego. Podsumowując, Golgota to z pewnością terytorium pielgrzymek, punkt/spójnia chrześcijan zewsząd, a także innych systemów wierzeń i praktyk/obrzędów ustalonych w tradycji społeczności.
Bazylika Grobu Świętego/centralna budowla chrystianizmu/religii monoteistycznej z grupy abrahamicznej usytuowana w Dzielnicy Chrześcijańskiej północno-zachodniego Starego Miasta Jerozolimy, jak również całe Stare Miasto Jerozolimy od 1980 roku to obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO/HERITAGE LIST N°148. Domniemane miejsce męki, ukrzyżowania, złożenia do grobu i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa rocznie odwiedza ponad trzy miliony ludzi/mieszkańców Ziemi/trzeciej od Słońca oraz piątej wyznaczając zakres planety Układu Słonecznego. Różnie definiowane postawy podmiotów o rozumnej naturze.
To między innymi turyści/apologetycy chrześcijaństwa/zainicjowanego przez Jezusa z Nazaretu w I wieku n.e. w Judei i judaizmu/aktualnego od starożytności.
Jak też wędrowni/wyznawcy hinduizmu/grupa wierzeń religijnych, idealizowanych w Indiach i Nepalu, Bangladeszu, Sri Lance, Pakistanie, Indonezji, Singapurze, Gujanie, Surinamie, Trynidadzie i Tobago, Republice Fidżi, Republice Mauritiusu i w Republice Południowej Afryki. Religia indyjska de facto – w rzeczywistości, Hinduizm, kształtowana już od połowy pierwszego tysiąclecia przed naszą erą, wyodrębniła się bez zawiłości od VII wieku następstwem akulturacji czynników drawidyjskich w postaci bóstw lokalnych/duchów/demonów. Dopiero od końca XVIII wieku wskutek kontaktów z europejskim chrześcijaństwem, naukami przyrodniczymi i filozofią Rammohan Ray – twórca hinduistycznej monoteistycznej gminy religijnej Brahmo Samadź, działalnością reformatorską zwalczał kult bożków i pośredniczył w obronie praw kobiet. Odtąd, w najważniejszej świątyni chrześcijańska bywa z wizytą tysiące wyznawców religii odłamów hinduistycznych.
W tym także zwiedzający/zwolennicy bahaizmu formułującego duchową solidarność kumulatywnej ludzkości, w lekcie arabskim bahá’ – chwała/blask/splendor. Bahaizm zapoczątkowana w 1863 roku muzułmańska sekta z inicjatywy urodzonego 12 listopada 1817 w Teheranie/stolicy Persji, Baha Allaha, kontynuująca babizm. Wysłannicy religii bez duchowieństwa i kultowych ceremonii do kościoła Zmartwychwstania Pańskiego przybywają z gmin bachaistycznych ogólnodostępnych w Iranie dominujących/najaktywniejszych w USA.
A ponadto, wycieczkowicze/głosiciele islamu, religii plemiennych, taoizmu, shintō.
Jak dotąd urlopowicze/czciciele buddyzmu, sikhizmu, dźinizmu, ahinsa.
Do obecnej chwili pielgrzymi/stronnicy ayyavazhi, Potrójnej Bogini (Wicca), krzyża maltańskiego, rodzimowierstwa słowiańskiego.
Niewielkie państwo Izrael – utworzone na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego jako ojczyzna Żydów – na terytorium starożytnego Kanaanu/Palestyny w maju 1948 roku. Potomkowie Abrahama – zamieszkująca ten obszar ludność, twierdzi, iż posiada historyczne prawa do tego terytorium/Ziemi Obiecanej od minimum 3 000 lat. Arabowie palestyńscy, których historia jest równie odległa, kwestionują zasadność roszczeń żydowskich, przez co Izrael znajduje się w stanie niepewnego rozejmu ze swoimi arabskimi sąsiadami.
Stolica państwa, Jerozolima/Hierosolyma, święte miasto żydów, chrześcijan i muzułmanów. Także niezwykły ośrodek turystyczny z licznymi zabytkami i taką samą, jak Kiszyniów – stolica i największe miasto Mołdawii, czy Lough Erne – jezioro w hrabstwie Fermanagh w Irlandii Północnej, powierzchnią 123 km².
Aglomeracja, z siedzibą prezydenta, Sądu Najwyższego i parlamentu, z przestrzenią 123 km², a zatem tyle, co skupiający firmy z branży cybernetycznej, sztucznej inteligencji, energii oraz nietradycyjnych materiałów i medycyny biologicznej, projekt China-Singapore Guangzhou Knowledge City, uruchomiony we współpracy z Singapurem w 2010 roku w południowo-wschodnich Chinach w mieście Kanton.
Powierzchnię 12 300 ha, analogiczną do jerozolimskiej warstwy wierzchniej, ma utworzona w 1960 roku „Traktatem dotyczącym ustanowienia Republiki Cypryjskiej” Akrotiri – brytyjska samodzielna jednostka różnych rodzajów sił zbrojnych w południowym regionie Cypru.
Następnie utworzony w 1993 roku w południowej Estonii w prowincji Võrumaa Park Narodowy Karula – uwzględniający ochroną otwartą przestrzeń polodowcową z charakterystycznymi formami kemów/forma ukształtowania powierzchni Ziemi, ozów/silnie wydłużonych pagórków i 40 jezior polodowcowych.
Kolejna działka o 1 230 000 a to gmina wiejska w Estonii, w prowincji Põlva z liczbą ludności 1283 osoby i nazwie Gmina Vastse-Kuuste.
Okręg Le Raincy – jednostka podziału administracyjnego w północnej Francji z liczbą osób 535 874 i polem powierzchni 123 000 000 m².
Powierzchnia zlewiska Phewa Tal – jeziora w środkowym Nepalu, w Dolinie Pokhary zasilanego wodami kilku strumieni, wynosząca 12 300 000 000 dm².
Canillá – miasto i mała gmina o niczym się nie różniącej nazwie z warstwą wierzchnią zaledwie 1 230 000 000 000 cm² w środkowo-zachodniej Gwatemali, w Kordylierach, w departamencie El Quiché – administracyjny z 22 departamentów w la República de Guatemala – kraju w Ameryce Środkowej.
San Bartolomé Jocotenango – miasto i gmina/municipios o tej samej nazwie z ograniczoną przestrzenią 123 000 000 000 000 mm² w środkowo-zachodniej Gwatemali, w górach Sierra Madre de Chiapas, w departamencie/departamentos El Quiché ze stolicą Santa Cruz del Quiché.
Pomniki kultury/zabytki nieruchome o szczególnym znaczeniu dla kultury Jerozolimy „Miasta pokoju”
Zarówno Państwo Izrael – kraj na Bliskim Wschodzie, usytuowany w Azji Zachodniej na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego, jak i Państwo Palestyna – terytorialnie uwzględniająca obszar Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu, w tym Wschodniej Jerozolimy uznają Jerozolimę za swoją stolicę. Izrael utrzymuje tam swoje główne instytucje rządowe, a Państwo Palestyna ostatecznie przewiduje je jako swoją siedzibę władzy. Żadne z twierdzeń nie jest powszechnie uznawane na arenie międzynarodowej. Populacja/wspólnota narodowa zamieszkująca Jerozolimę/gdzie ma miejsce największa aktywność życiowa osobista/zawodowa – liczba ludności – właściciel/e lokalu/li bądź osoba/by zamieszkująca/ce konurbację/zespół miejski na wysokości 580 m n.p.m. to w 2023 roku mniej więcej 970 000 osób – około 371 850 (Palestyna)/w przybliżeniu 400 000 (Izrael).
Najwięcej nieruchomości zabytkowej Jerozolimy – największego kompleksu miejskiego Izraela – zachowanej w niepogorszonym stanie, współcześnie stoi we wschodniej strefie miejscowości wzniesionej na Wyżynie Judejskiej.
Przede wszystkim zabytki starożytne z okresu hellenistyczno-rzymskiego (350 przed do 325 po Chr.) grobowce skalne, łuki, kolumny i pozostałości akweduktu.
W znanej długiej przeszłości Jerozolimę zniszczono co najmniej dwakroć, więcej niż dwudziestokrotnie oblężono, przewyższono czterdziestokrotnie zdobywanie i odbijanie, a dokonywanie inwazji wzrosło ponad pięćdziesięciokrotnie.
W rejonie Jeruzalem zwanym Miastem Dawida dostrzegalne są najwcześniejsze oznaki osadnictwa w IV tysiącleciu p.n.e. w kształcie zewnętrznym obozowisk pasterzy nomadów.
W okresie kananejskim (XIV w. p.n.e.) Jerozolima na starożytnych tabliczkach egipskich z Amarny, nazywała się Urusalim, co najprawdopodobniej oznaczało „miasto Salem” na cześć bóstwa kananejskiego. W toku izraelskim decydująca działalność budowlana w Jerozolimie rozpoczęła się w X wieku p.n.e. (II epoka żelaza), a do IX wieku p.n.e. miasto eskalowało w religijne i administracyjne centrum Królestwa Judy.
W roku 1538, za czasów sułtana Imperium Osmańskiego Sulejmana Wspaniałego, syna Selima I Groźnego i Ayşe Hafsy (Hafizy), odbudowano mury miejskie wokół Jerozolimy. Dziś te mury definiują Stare Miasto/z Listy Światowego Dziedzictwa w Zagrożeniu, które od XIX wieku uogólniają cztery dzielnice – ormiańska, chrześcijańska, żydowska i muzułmańska.
Od 1860 roku Jerozolima zwiększyła się przestrzenią daleko poza granice Starego Miasta, licząc w 2022 roku około 971 800 mieszkańców, z czego nieomalże 60% stanowili Żydzi, a prawie 40% Palestyńczycy. Muzułmanie 353 800 (37,2%), Chrześcijanie 16 300 (1,7%) i 10 800 niesklasyfikowani (1,1%).
Według Biblii hebrajskiej król Judy Dawid/najmłodszy z synów Jessego z Betlejem napadł na cywilizację Jebusytów w 1003 p.n.e i ustanowił ją stolicą Zjednoczonego Królestwa Izraela, a jego syn, król Salomon, zarządził budowę Pierwszej Świątyni.
Istniejący teraz uczeni twierdzą, że Żydzi wywodzili się z ludów i kultury kananejskiej poprzez rozwój odrębnej monolatycznej, a w dalszej perspektywie monoteistycznej – religii skumulowanej na Jahwe/Jehowa.
Dziejotwórcze wydarzenia u początków I tysiąclecia p.n.e., dla narodu żydowskiego przybrały nowy kształt/centralną symboliczność, a nazwę własną/święte miasto bezspornie zadedykowano Jerozolimie w czasach po wygnaniu większości Żydów. Świętość Jerozolimy w chrześcijaństwie, zachowaną w greckim tłumaczeniu Biblii hebrajskiej, rytualną w Starym Testamencie/starsza część Biblii chrześcijańskiej, ugruntowano nowotestamentowymi/księgami religijnymi zaistniałymi w przestrzeni między połową I a połową II w. n.e. umasowiającymi o ukrzyżowaniu i zmartwychwstaniu Jezusa.
W tym samym czasie w islamie sunnickim Jerozolima jest trzecim najświętszym miastem, po Mekce/Mekka miasto w zachodniej części Arabii Saudyjskiej i Medynie/Medyna miasto w północno-zachodniej Arabii Saudyjskie. „Miasto proroka” było pierwszym standardowym kierunkiem modlitw muzułmańskich i zgodnie z tradycją islamską Mahomet/prorok islamu, inicjator pierwszej wspólnoty muzułmańskiej, która przeobraziła się w teokratyczne państwo religijne odbył tam swoją nocną podróż w 621 roku, wstępując do nieba, gdzie przesłaniem Koranu/Koran święta księga islamu, rozmawiał z Bogiem.
Niezależnie od warstwy wierzchniej nie więcej niż 0,9 km² (3/8 mil kwadratowych), na Starym Mieście usytuowanych jest bardzo dużo miejsc o nieocenionym znaczeniu religijnym, w tym Wzgórze Świątynne (Al-Haram as-Sharif) ze Ścianą Płaczu, Kopuła na Skale i meczet Al-Aksa/funkcja eksponowanej świątyni muzułmańskiej na świecie oraz Bazylika Grobu Świętego.
Część zachodnia/okcydentalna – occidens – zachód – miasta, określana mianem Zachodnią Jerozolimą lub Nowym Miastem to należąca do Izraela aglomeracja miejska – agglomeratio – nagromadzenie – budowli nowoczesnej z XX wieku. Oczywiście wśród najciekawszych nowej daty budynków należałoby wyszczególnić Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie/uczelnia publiczna utworzona w 1925 roku na Górze Skopus oraz chroniony przez honorową Gwardię Knesetu gmach Knesetu/siedziba władzy ustawodawczej. Projektu Alexandra Freidmana, kształtem nawiązująca do Świątyni Jerozolimskiej/jedynej świątyni judaizmu stojącej swego czasu w Jerozolimie, wybudowana w 1982 – Wielka Synagoga w Jerozolimie z dużą, prywatną kolekcją mezuz w korytarzu to kolejna struktura absorbująca uwagę. W ten sam sposób w wykazie nieschematycznych ma miejsce budynek, gdzie administruje i pełni funkcję duchowego ojca Wielki/Naczelny Rabinat.
W Jerozolimie znajduje się kilka prestiżowych uniwersytetów oferujących naukę języka hebrajskiego, arabskiego i angielskiego.
Zaplanowany w 1925 roku Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie został sklasyfikowany w pierwszej setce najlepszych szkół na świecie. W skład Rady Gubernatorów weszli tak wybitni intelektualiści żydowscy, jak Albert Einstein i Sigmund Freud. Uniwersytet wydał kilku laureatów Nagrody Nobla. Ostatnimi laureatami związanymi z Uniwersytetem Hebrajskim są Avram Hershko, David Gross i Daniel Kahneman.
Jednym z głównych atutów uniwersytetu jest Żydowska Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka, w której znajduje się ponad pięć milionów książek. Biblioteka została otwarta w 1892 roku, ponad trzy dekady przed zaplanowaniem uniwersytetu, i jest jednym z największych na świecie zbiorów książek na tematy żydowskie. Obecnie jest zarówno centralną biblioteką uniwersytetu, jak i biblioteką narodową Izraela.
Uniwersytet Hebrajski prowadzi trzy kampusy w Jerozolimie, na Górze Skopus, na Giwat Ram i kampus medyczny w szpitalu Hadassah Ein Kerem. Akademia Języka Hebrajskiego znajduje się na Uniwersytecie Hebrajskim w Giwat Ram, a Izraelska Akademia Nauk i Nauk Humanistycznych znajduje się w pobliżu Domu Prezydenckiego.
Jerusalem College of Technology, utworzony w 1969 roku, łączy szkolenie w zakresie inżynierii i innych branż high-tech z programem studiów żydowskich. Jest to jedna z wielu szkół w Jerozolimie, od szkoły podstawowej w górę, które łączą naukę świecką i religijną.
W mieście znajduje się wiele religijnych instytucji edukacyjnych i jesziw, w tym niektóre z najbardziej prestiżowych jesziw, wśród nich Brisk, Chevron, Midrash Shmuel i Mir, przy czym Mir Yeshiva twierdzi, że jest największą. W roku szkolnym 2003–2004 w szkołach hebrajskich uczyło się prawie 8000 uczniów dwunastej klasy. Jednak ze względu na dużą liczbę uczniów w ramach żydowskich szkół Haredi, tylko pięćdziesiąt pięć procent uczniów dwunastej klasy przystąpiło do egzaminów maturalnych (Bagrut), a tylko trzydzieści siedem procent z nich uzyskało prawo do ukończenia szkoły.
W przeciwieństwie do szkół publicznych, wiele szkół Haredi nie przygotowuje uczniów do zdawania testów standaryzowanych. Aby przyciągnąć więcej studentów do Jerozolimy, konurbacja przystąpiła do oferowania specjalnego pakietu zachęt finansowych i dopłat mieszkaniowych dla studentów wynajmujących mieszkania w centrum Jerozolimy.
Centrum Medyczne Hadassah i Uniwersytet Hebrajski odsłoniły pomnik „Drzewa Pokoju” w Szkole Medycyny Stomatologicznej Uniwersytetu Al Quds. Muzeum na Szwu, które bada problematykę współistnienia poprzez sztukę, usytuowane jest przy drodze dzielącej wschodnią i zachodnią Jerozolimę.
Fundusz Abraham i Centrum Międzykulturowe Jerozolimy (JICC) promują wspólne żydowsko-palestyńskie projekty kulturalne. Jerozolimskie Centrum Muzyki i Tańca Bliskiego Wschodu jest otwarte dla Arabów i Żydów i oferuje warsztaty na temat dialogu żydowsko-arabskiego poprzez sztukę. Żydowsko-Arabska Orkiestra Młodzieżowa wykonuje zarówno europejską muzykę klasyczną, jak i muzykę bliskowschodnią.
W 2008 roku na wzgórzu pomiędzy żydowskim Armonem HaNetzivem a arabskim Jeblem Mukaberem wzniesiono Pomnik Tolerancji, plenerową rzeźbę Czesława Dźwigaja/urodzony 18 czerwca 1950 w Nowym Wiśniczu polski artysta, wybitny rzeźbiarz oraz profesor zwyczajny Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, jako symbol dążenia Jerozolimy do pokoju.
Od swojego otwarcia w 1992 r. stadion Teddy/Stadion Teddy’ego w Malha/dzielnicy w południowo-zachodniej Jerozolimie, pomiędzy Pat, Ramat Denya i Kiryat Hayovel w Dolinie Refaim jest głównym stadionem piłkarskim Jerozolimy, mogącym pomieścić 31 733 widzów. Przed 1948 rokiem Malha była arabską wioską znaną jako al-Maliha (arab. المالحة).